فهرست مطالب
نشریه سیاست دفاعی
پیاپی 87 (تابستان 1393)
- تاریخ انتشار: 1393/06/19
- تعداد عناوین: 8
-
-
سخن سردبیرصفحه 1هرجا که قابلیتی پدید می آید هم تهاجم و تدافعی بر آن متصور است هر قابلیت جدیدی، فرصت ها و تهدیدات خاص خود را توامان خلق و در ذات خود جذب می کند. شکوهمند انقلاب اسلامی ایران به مثابه قابلیتی شگرف در پیشرانی ایران و جهان اسلام، مصداق روشنی برای تایید این اصل در عرصه ی تعاملات نظام بین الملل در بیش از سه دهه ی اخیر و آینده بوده است. این قابلیت بی بدیل در آغازین مرحله حرکت خود و پیش از آنی که به صورت نظام مند ساز و کار دفاعی اش تدبیر و ایجاد شود با سیل تهدیدات مواجه گردید. برخی از این تهدیدات مانند جنگ عراق علیه ایران در د.ران دفاع مقدس به میدان عمل ره یافته و برخی دیگر مانند کودتای نوژه در نطفه خفه شدند.
مجموعه ی تهدیدات و فرصت هایی که انقلاب اسلامی ئر حافظه ی تجربی اش ثبت کرده است نشانگر این نکته است که در جوهره ی ذاتی تعامل با چالش های داخلی و خارجی غالبا متوجه تهدید در سطح کلان و راهبردی و معطوف به قابلیت ها در سطح عملیاتی و تاکتیکی بوده است.
این توجه غالب به «کی» به جای «چه» مشی شناسایی، تحلیل و ارائه راه کار مقابله با تهدیدات را در نظام اسلامی رقم زده است، به طوری که شاید در چارچوب نظری رویکردهای امنیتی به توان این نوع نگرش را نوعی «تهدید محوری» عنوان کرد. تهدید محوری در مقاطعی به شکل نسبی شاید پاسخگوی تهدید معینی بوده، لیکن در مواجه با طیف تهدیدات نوظهور و چندگانه و چندلایه، اذت عامل خود را مستعد غافلگیری های اهبردی نماید.
این که با «چه» می توان منافع و قابلیت های موجود و در حال خلق را در برابر طیف تهدیدات شناخته شده و ناشناخته ی آینده تامین و ضمانت کرد، در مرتبه ی نخست مرهون شناخت اهداف، آرمان ها، ارزش ها و منافع کلانی است که به وجود آورده ایم و یا می خواهیم به وجود آوریم. چنانچه تحقق تمدن اسلامی هدف نظام اسلامی است، این «دکترین دفاعی جهان اسلام» است که باید دستور کار قرار گرفته، گفتمان سازی شود، چنانچه حفاظت از «انقلاب اسلامی» و تامین ارزش ها و منافع آن مورد نظر است؛ این دکترین دفاعی انقالب اسلامی است که در برگیرنده ی طیف قابلیت ها و تهدیدات موجود و آینده ی انقلاب می باشد و چنانچه دکترین دفاعی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران ضامن تامین دستاوردهای انقلاب اسلامی است هم افق با این سطح تهدیدات طبقه بندی و الویت بندی و تحلیل پذیرند. به عبارت دیگر، این سطح و هدف دفاع است که قابلیت های موجود و متصور بر هدف را معین و در نهایت امکان طرح ریزی دفاعی یا تهاجمی را فراهم می سازد.
کلیدواژگان: فصلنامه سیاست دفاعی -
صفحه 9سند چشم انداز 20 ساله ی جمهوری اسلامی ایران دارای مولفه های امنیتی بسیاری است و می توان ابعاد امنیت را در حوزه های سیاسی، اقتصادی، نظامی، علمی، اجتماعی، بهداشتی، زیست محیطی و فرهنگی در آن تبیین و استخراج نمود. در همین راستا، مقاله ی حاضر سعی دارد تا به بررسی امنیت فرهنگی در سند چشم انداز بپردازد و در این مسیر، مولفه های جامعه ی امن فرهنگی، تهدیدات امنیت فرهنگی و راهکارهای تحصیل امنیت فرهنگی را در سند چشم انداز 20 ساله ی جمهوری اسلامی مورد مداقه و کنکاش قرار خواهد داد. برای دستیابی به اهداف ترسیم شده این مقاله، از مطالعات کتابخانه ای- اسنادی بهره گرفته می شود و روش دستیابی به پاسخ سوالات نیز از نوع تحلیل اسنادی می باشد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که برای تحقق اهداف ترسیم شده در سند چشم انداز نیاز به ایجاد جامعه ی امن فرهنگی است که با مولفه هایی هم چون «جامعه ی اخلاقی»، «اصول اخلاقی و ارزش های اسلامی»، «توسعه یافتگی متناسب با مقتضیات فرهنگی» و مولفه های فرهنگی دیگر قابلیت بازشناسی دارد. امنیت فرهنگی بر اساس مولفه های سند چشم انداز می تواند با تهدیداتی در سطوح سه گانه ی انسانی، ملی و راهبردی مواجه گردد. به همین دلیل، توجه به مولفه های تامین امنیت فرهنگی در سند چشم انداز ضروری می نماید که ازآن جمله می توان به مولفه های زیر اشاره کرد؛ الهام بخشی، تعمیق عدالت اجتماعی، استقرار جامعه ی امن و اخلاقی، تقویت هویت اسلامی و انقلابی، متکی بودن بر ارزش های اسلامی، تحکیم سازگاری اجتماعی، صیانت از آزادی های مشروع، بازدارندگی همه جانبه و کوشش برنامه ریزی شده و مدبرانه ی جمعی. سازماندهی این مقاله این گونه است که در بخش اول به بررسی مفهومی امنیت و امنیت فرهنگی می پردازیم و در بخش بعدی به کنکاش امنیت فرهنگی در سند چشم انداز، تهدیدات امنیت فرهنگی و راهکارهای نیل به سوی امنیت فرهنگی در سند چشم انداز 20 ساله می پردازیم.
کلیدواژگان: امنیت فرهنگی، سند چشم انداز 20 ساله، جامعه ی اخلاقی، بازدارندگی همه جانبه، هویت اسلامی و انقلابی، سازگاری اجتماعی، ارزش های اسلامی -
صفحه 53دفاع در طول تاریخ همیشه جزء مهمی از زندگی بشر بوده است؛ زیرا اقدامات دفاعی انسان سبب دفع یا کاهش میزان اثر تجاوز مهاجمان می شود. اما چگونگی دفاع به عوامل و شرایط مختلفی بستگی دارد و انسان ها در دوران حیات خود سعی کرد هاند تا با استفاده از عقل و تدبیر و اراده ی خود بهترین راه دفاع را در وضعیت های متفاوت، در مقابل تهاجم دشمنانشان انتخاب و آن را به کار ببندند. با توسعه ی جوامع، تفاوت های زیادی در جنگ افزار ها و به همین نسبت در راه و روش های دفاعی صورت گرفته است. هم چنین جنگ و دفاع از مفهوم نظامی آن فراتر رفته است، از جمله می توان به تهاجم فرهنگی، جنگ سایبری اشاره کرد.
تلاش این مقاله آن است که با استفاده از توسعه ی مفهومی جنگ و دفاع، مفهوم جنگ و دفاع اقتصادی را تشریح نموده و بر مبنای یک تحقیق کیفی و تحلیل منطقی این مفاهیم، چارچوبی تحلیلی و نظری جهت عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی فراهم نماید. در نهایت، در پی پاسخ به سوال اصلی در خصوص مفهوم اقتصاد مقاومتی، به دنبال اثبات این فرضیه است که اقتصاد مقاومتی در یک پارادایم نظامی در واقع راهبرد دفاع غیرعامل اقتصادی است. علاوه بر اثبات این فرضیه، نتایج این تحقیق الگویی عملیاتی است که مبتنی بر جنگ اقتصادی و دفاع غیرعامل اقتصادی جهت عملیاتی شدن اقتصاد مقاومتی طراحی و ارائه شده است.
کلیدواژگان: دفاع (پدافند) غیرعامل، جنگ اقتصادی، دفاع غیرعامل اقتصادی، اقتصاد مقاومتی -
صفحه 89هدف اصلی مقاله ی حاضر، طراحی و تبیین الگوی تصمیم گیری راهبردی فرماندهان سپاه در دفاع مقدس، به عنوان دوران مهم فرماندهی و مدیریت سپاه می باشد و برای دستیابی به هدف موردنظر، معطوف به مساله ی تحقیق، ادبیات تحقیق و دفاع مقدس مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت که روش تحقیق، ترکیبی، اکتشافی، گذشته نگر و کاربردی می باشد.
در این تحقیق، الگوی تصمیم گیری راهبردی فرماندهان سپاه در دفاع مقدس متشکل از 5 بعد، 18 مولفه و 46 شاخص بر مبنای مبانی نظری تحقیق، دسته بندی و اولویت بندی گردیدند که نتایج الگوی اندازه گیری تمامی فرضیه های این الگو را تایید کرد. بنابراین، ابعاد الگوی تصمیم گیری فرماندهان در دفاع مقدس به ترتیب اهمیت و سهم شان در سنجش این الگو عبارتند از: ظرفیت و توان تصمیم گیری، فرآیند تصمیم گیری، تصمیم گیرنده، ماهیت تصمیم گیری و محیط تصمیم گیری. طبق نتایج الگوی اندازه گیری، روابط بین متغیرها و عوامل، قوی می باشد. بدین معنا که متغیرها در سنجش عوامل مربوط، دارای قابلیت اطمینان و اعتبار دورنی مناسبی می باشند. بنابراین، الگوی طراحی شده، سازگار با ویژگی های تصمیم گیری راهبردی فرماندهان سپاه در دفاع مقدس بوده و الگوی قابل اتکایی برای اجرا خواهد بود.
کلیدواژگان: دفاع مقدس، فرماندهان سپاه، تصمیم گیری راهبردی -
صفحه 137توجه به مقوله ی مدیریت و تولید، مدلی برگرفته از آموزه های اسلامی و انقلابی و فراخور جبهه ی انقلاب اسلامی که هر روز در برابر توطئه ای جدید از سوی جبهه ی باطل قرار می گیرد، امری حیاتی و ضروری است. این مقاله با مبنا قرار دادن سخنان مقام معظم رهبری در حوزه ی جهاد و مدیریت جهادی و استفاده از آیات و بهره گیری از تجارب مدیریتی نگارنده و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی داده ها و تحلیل گفتمان، مدلی از شکل گیری عملی مدیریت جهادی را بر اساس مدل چرخه ای شامل سه مرحله ی کلی بعثت، جهاد و راه یابی ارائه می نماید. هر یک از این سه مرحله نیز دارای گام هایی است که بدون طی آنها، آن مرحله به طور کامل به وقوع نمی پیوندد، هم چنان که تا هر مرحله به حدی از بلوغ نرسد، مرحله ی بعدی در عمل آغاز نمی شود و شروع هر مرحله در گرو وقوع حدی از مرحله ی قبلی است. البته خروجی آخرین مرحله، ورودی مرحله ی اول است و آن را در سطحی بالاتر از دور اول به بلوغ می رساند و از همین رو، این حرکت سیرگونه به شکل چرخه ای فنری شکل در کل دوران حیات یک فرد و جامعه ای که برآموزه های الهی مبتنی است، ادامه دارد.
کلیدواژگان: بعثت و برانگیختگی، جهاد، راه یابی، مدیریت -
صفحه 171این پژوهش به مطالعه و بررسی رابطه ی رسانه ها و سیاست به طور کلی و رسانه ها و سیاست خارجی به صورت محوری پرداخته است. بحث اصلی بر رابطه ی رسانه ها و سیاست خارجی آمریکا پس از حادثه ی 11 سپتامبر متمرکز بوده، به طور خاص عملکرد رسانه های خبری جهانی در حادثه ی 11 سپتامبر و حوادث پس از آن هم چنین بررسی ابعاد رسانه ای حادثه ی 11 سپتامبر را بررسی می کند. سوال اصلی این گونه طرح می شود که «رسانه های بزرگ جهانی چگونه زمینه ی ذهنی مداخله ی آمریکا در خاورمیانه را فراهم کردند؟» در پاسخ به این سوال فرضیه ی تحقیق این است که «عملکرد رسانه های خبری جهانی باعث زمینه سازی افکار عمومی جهانی برای مداخله ی مستقیم آمریکا در خاورمیانه شد. برای آزمون این فرضیه سه رسانه ی بین المللی شامل شبکه ی تلویزیونی سی.ان.ان، رادیو بی.بی.سی فارسی و روزنامه ی نیویورک تایمز به صورت مطالعه ی موردی برگزیده شدند؛ سپس اخبار منتشر شده از سوی آنها در چهار مقطع زمانی با روش تحلیل محتوای کمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر این اساس، در نتیجه گیری تحقیق می توان گفت: نوعی رابطه ی معنادار بین عملکرد رسانه های خبری جهانی و سیاست خارجی آمریکا پس از 11 سپتامبر (مداخله) در خاورمیانه برقرار است.
کلیدواژگان: رسانه های جهانی، سیاست خارجی آمریکا، واقعه ی 11 سپتامبر، افکار عمومی -
صفحه 207این پژوهش به بررسی فرایند تصمیم گیری در سیاست خارجی رژیم صهیونیستی می پردازد. عوامل متعددی در شکل گیری تصمیم در سیاست خارجی رژیم صهیونیستی نقش دارند و تصمیم گیری در سیاست خارجی این کشور از یک عامل مجزا تشکیل نمی شود، بلکه مجموعه ای از عوامل منجر به شکل گیری سیاست خارجی می گردد. برای این منظور مدل جیمز روزنا به عنوان چارچوب نظری تحقیق استفاده شد. این مدل فرایند تصمیم گیری در سیاست خارجی را در پنج مقوله ی محیط خارجی (بین المللی)، عوامل اجتماعی در رژیم صهیونیستی، تشکیلات حکومتی، نقش های تقبل شده توسط سیاست گذاران، و خصوصیات فردی نخبگان سیاست گذار خارجی گروه بندی می کند. نتایج نشان داد که هر پنج عامل به به نسبت های متفاوت در تصمیم گیری سیاست خارجی رژیم صهیونیستی نقش مهمی دارند.
کلیدواژگان: سیاست خارجی، تصمیم گیری، دکترین نظامی، نظریه ی پیوستگی روزنا -
صفحه 243در فرآیند شکل گیری سیاست خارجی کشورها، با توجه به نوع ساختار حکومتی، نظام اقتصادی – اجتماعی و ویژگی های فرهنگی آن واحد سیاسی، الگوی خاصی از تصمیم گیری غالب می گردد. در واقع، مدل تصمیم گیری، بخش مهمی از سیاست خارجی یک دولت را تشکیل می دهد که در چارچوب سیستمی خاص تدوین و اجرایی می شود. از این رو، در پژوهش حاضر با مطالعه ی سه مورد از مداخلات نظامی آمریکا، تلاش خواهد شد تا با بهره گیری از مدل تحلیلی جیمز روزنا، منابع داخلی و خارجی تصمیم گیری در مداخلات نظامی آمریکا را احصا کرده و اولویت یا وزن هر یک از آنها را مشخص نماییم. بنابراین، پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از این که تحت چه شرایطی احتمال مداخله ی نظامی در سیاست خارجی آمریکا افزایش می یابد؟ در پاسخ به این پرسش، فرضیه ی تحقیق این است که «در شرایطی که ساختار نظام بین المللی (متغیر خارجی) مساعد و شخص رئیس جمهور (متغیر فرد) موافق حمله ی نظامی باشند، امکان مداخله ی نظامی در سیاست خارجی آمریکا بیش تر می شود.»از منظر جیمز روزنا، متغیرهای نقشی بیش ترین و افراد کم ترین سهم را در فرآیند تصمیم گیری سیاست خارجی آمریکا دارند، اما طبق یافته های این پژوهش، اولویت و جایگاه متغیرهای شکل دهنده ی سیاست خارجی آمریکا در زمان جنگ با صلح متفاوت است. اهمیت و حساسیت تصمیم گیری در شرایط بحرانی موجب می شود تا در تصمیم گیری نظامی آمریکا، متغیرهای فردی و بین المللی بر متغیرهای حکومتی و اجتماعی اولویت داشته باشند.
کلیدواژگان: سیاست خارجی، مداخلات نظامی، آمریکا، منابع تصمیم گیری، پساجنگ سرد
-
Page 9Iran 20-year outlook document has many security parameters from whose contextthe dimensions of security in political, economic, military, scientific, social, health care,environmental and cultural domains can be drawn out and explained. For this purpose,the article seeks to scope out the cultural security in the outlook document, and toscrutinize the parameters of a culturally secure society, the threats against culturalsecurity and the courses of action for attaining security as worked out in the IRI 20-yearoutlook document. The methods of documentary-library studies will be used in order toachieve the intended objectives, with the method of answering the questions beingattributional analysis. The findings of this research indicate that achieving the delineatedobjectives in the outlook document require the establishment of a culturally securesociety that is capable of being recognized with parameters such as “ethical society”,“ethical standards and Islamic values”, “development consistent with culturalcontingencies” and other cultural parameters. Based on the parameters contained in the outlook document, cultural security could face threats at three levels, namely human, national and strategic. For this reason, considering the parameters of providing cultural security is necessary that include giving inspiration, deepening social justice, establishing a secure and ethical society, consolidating the Islamic and revolutionary identity, relying on Islamic values, consolidating the social compatibility, protecting the lawful freedoms, total deterrence and well-planned and well-thought-out collective efforts. The structure of this article includes a conceptual examination of security and cultural security in Chapter 1 and a study of cultural security in the Outlook Document, as well as the threats against the cultural security and the means of attaining cultural security in the 20-year Outlook Document in the next chapter.Keywords: cultural security, the 20, year Outlook Document, ethical society, total deterrence, Islamic, revolutionary identity, social compatibility, Islamic values
-
Page 53Throughout the history, defense has invariably been an important part of the human life, for the defense actions taken by humans counteracts or decreases the effects of the invasions. However, how defense takes place hinges on a variety of circumstances, for humans have tried in their lives to choose and leverage the best means of defense in different conditions against their invading adversaries by using rationality and well-thought measures. As societies developed, many differences have occurred in weapons, and similarly in defense related ways and means. Similarly, war and defense have gone beyond their military concept some examples of which are cultural and cyber warfare. This article seeks to describe the concepts of economic defense and war using a conceptual development of war and defense, and to provide a theoretical and analytical framework to make resistive economy operational based on a qualitative research and logical analysis of the concepts. Finally, aiming to answer the main question about what resistive economy means conceptually, it seeks to support the hypothesis stating that resistive economy is realistically a strategy of passive economic warfare in a military paradigm. The results of this research is an operational model which has been designed based on economic warfare and passive economic defence for operationalizing the resistive economy.Keywords: passive defence, economic war, passive economic warfare, resistive economy
-
Page 89The present article is aimed at designing and explaining the IGRC’s model of strategic decision making in the Holy Defense as an important era in the IGRC’s commanding and managing process. In order for this to take place, it began to study the research literature and that of the Holy defense using an exploratory, retrospective and applied methods. In this research, the IGRC’s model of strategic decision making includes 5 dimensions, 18 parameters and 46 indicators all of which were categorized and prioritized based on the theoretical fundamentals of the research that supported all the hypotheses of this model. Therefore, the dimensions of the IGRC commanders’ model of decision making- within the order of their importance and contribution to measuring this model- are as follows: the potential of decision making, the decision making process, the decision maker, the nature of decision making and the decision making environment. According to the results of the measurement model, the relationship between variables and factors are robust. It means that the variables involved in measuring the relevant factors have an internal reliability and validity. It follows that the designed model is compatible with the features of the IGRC commanders’ strategic decision making in the Holy Defense, and that it will be a reliable model for implementing.Keywords: the Holy Defense, the IGRC Commanders, strategic decision making
-
Modelling of Jihadi Management / (By Employing the Supreme Leader's Statements)Page 137It is critically important to pay attention to management and manufacturing as models formulated by Islamic and revolutionary teachings in the Islamic Revolutionary’s front increasingly threatened by a plot from the malicious front. Based on the statements made by the Supreme Leader in the area of Jihad and jihadi management and drawing on the Koranic verses and the managerial experiences of the author, this article presents a model of the practical shaping of Jihadi management based on cyclical model comprising three stages- be’that (appointment), Jihad and entering- by using analytical-descriptive methodology and discourse analysis. Each of these three stages covers steps without which that stage doesn’t take place completely, just as each stage will not lead into next stage unless it reaches a level of maturity. Of course, the exit of the last stage is the entrance way of the first stage which make it mature at a higher level. So, this movement is continued as a spring-like cycle in the entire life of an individual and society which is based on divine teachings.Keywords: Bethat (appointment), Jihad, entering, management
-
Page 171This research addresses the relationship between media and policy in general, and between media and foreign policy in particular. The main argument is centered on the relationship between America’s foreign policy after September 11 attacks, examining the way global news media approached these attacks and the events following them. The main question is “how did the global media provide the mental background for America’s intervention in the Middle East?” To answer this question, the hypostasis of this research is that “the performances of the global news media paved the way for the global public opinion on America’s direct intervention in the Middle East”. To test this hypothesis, three international media including CNN, BBC Persian, and New York Times were selected as case studies; then the news published by these media were analyzed in four time junctures using quantitative content analysis. On this basis, to conclude the research one can state that there is a meaningful relationship between the performances of global news media and America’s foreign policy after the 11 September Event in the Middle East.Keywords: global media, America's foreign policy, the 11 September Event, public opinion
-
Page 207This research examines the decision making in the Zionist regime’s foreign policy. There are various factors that contribute to how decisions are shaped in the Zionist regime’s foreign policy in that decision making in its foreign policy doesn’t originate from one single factor, but there is a mix of factors that give shape to the foreign policy of this country. For this purpose, James Rosenau's Coherence Model was used as a theoretical framework in this research. This model is grouping the decision making process in foreign policy within five categories: namely foreign (international) environment; social factors in the Zionist regime; the governmental establishments; the roles adopted by the policy makers; and the personal characteristics inherent in the foreign policy making elites. The results showed that each of the five factors mentioned above play an important role in the Zionist regime’s foreign policy decision making in different degrees.Keywords: policy decision, decision making, military doctrine, James Rosenau's Coherence theory
-
Page 243In the process of how countries’ foreign policy is shaped, a specific model of decision making becomes predominant considering the type of governmental structure, the economic-social system and the cultural features pertaining to that political unit. In reality, the model of decision making forms an important part of a state’s foreign policy which is formulated and carried out within a particular systemic framework. Therefore, studying just three cases of America’s military interventions, the present article tries to enumerate the internal and external sources of decision making in America’s military interventions, and then establish the priority of each of the sources. It follows that the main question in the research at hand is “under what circumstances is the probability of military intervention in America’s foreign policy increased”?To answer this question, the research hypothesis is that “under circumstances where the structure of international system (foreign variable) is conducive and the president himself agrees with military invasion, the military intervention in foreign policy becomes more likely”. From the viewpoint of James Rosenau, the role variables have the most and individuals have the least part in America’s process of foreign policy decision making. However, as the findings of this research show, the priority and position of the variables that give shape to America’s foreign policy in wartime are different than in peacetime. The importance and sensitivity of decision making in critical times causes personal and variables in America’s military decision making to have priority on governmental and social variables.Keywords: foreign policy, military intervention, America, the sources of decision making, pro, Cold war
©2000-2024 magiran.com All Rights Reserved.